Digital Tutykać Tkostka (DTT)

Zeptoseconds. Naukowcy zmierzyli najkrótszy okres w historii

Zespół niemieckich naukowców zmierzył przechodzenie fotonów przez cząsteczkę wodoru. Jest to najkrótszy jak dotąd pomiar okresu czasu wyrażony w zeptosekundach lub bilionach sekund. Fizycy z Uniwersytetu Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie zmierzyli, jak we współpracy z naukowcami z Instytutu Fritza Habera w Berlinie i DESY w Hamburgu długo do przejścia cząsteczki wodoru potrzebny jest foton. Uzyskany przez nich wynik to 247 zeptosekund dla średniej długości wiązania cząstki. To najkrótszy czas, jaki do tej pory został zmierzony.

Wyniki są publikowane w magazynie „nauka"opisane szczegółowo. (https://science.sciencemag.org/cgi/doi/10.1126/science.abb9318)

Źródło obrazu: „https://aktuelles.uni-frankfurt.de/englisch/physics-zeptoseconds-new-world-record-in-short-time-measurement/”

Die Zeit

W swojej pracy, uhonorowanej nagrodą Nobla z 1999 roku, egipski chemik Ahmed Zewail zmierzył szybkość, z jaką cząstki zmieniają kształt. Za pomocą ultrakrótkich błysków laserowych odkrył, że tworzenie i zrywanie wiązań chemicznych zachodzi w zakresie femtosekund. Femtosekunda jest równa jednej miliardowej części sekundy (0,0000000000000000001 sekunda, 10E-15 sekund).

Ale niemieccy fizycy zbadali proces, który jest znacznie krótszy niż femtosekunda. Zmierzyli, ile czasu zajmuje fotonowi penetracja cząsteczki wodoru. Pomiary wykazały, że podróż fotonu zajmuje 247 zeptosekund dla średniej długości wiązania cząstek, a jedna zeptosekunda to jedna bilionowa sekundy (0,00000000000000000000001 sekunda, 10E-21).

Pierwszego zapisu tak krótkotrwałego zjawiska dokonano w 2016 roku. To wtedy naukowcy uchwycili elektron uwolniony z wiązań pierwotnego atomu helu. Oszacowali, że pętla ta trwała 850 zeptosekund. Wyniki tych pomiarów ukazały się w czasopiśmie „Nature Physics”.

Zeptoseconds



Aby zmierzyć tę niezwykle krótką podróż fotonu przez cząsteczkę wodoru (H2), fizyk Reinhard Dörner z Uniwersytetu Johanna Wolfganga Goethego i jego współpracownicy zarejestrowali promieniowanie rentgenowskie w akceleratorze PETRA III w DESY (niemiecki synchrotron elektronowy) w Hamburgu. Naukowcy dostosowali energię promieniowania rentgenowskiego tak, aby pojedynczy foton wybił oba elektrony z cząsteczki wodoru. Pierwszy został wyrzucony i powstała fala, do której po niezwykle krótkim czasie dołączyła fala drugiego elektronu. Foton zachowywał się jak płaski kamyk, który odbija się od powierzchni wody i w tym przypadku dwukrotnie odbija się od fal.

Naukowcy zmierzyli wzór interferencji pierwszego wyrzuconego elektronu za pomocą narzędzia COLTRIMS (Cold Target Recoil Ion Momentum Spectroscopy), kamery, która pokazuje ultraszybkie procesy zachodzące w atomach i cząsteczkach. Równocześnie z obrazem interferencyjnym, urządzenie COLTRIMS było w stanie określić położenie cząsteczki wodoru podczas interakcji.

- Ponieważ znaliśmy przestrzenną orientację cząsteczki wodoru, wykorzystaliśmy interferencję dwóch fal elektronowych, aby dokładnie obliczyć, kiedy foton dotarł do pierwszego i drugiego atomu wodoru ”- mówi Sven Grundmann z Uniwersytetu w Rostocku w Niemczech, współautor badania.
Przejście fotonu między atomami zajęło 247 zeptosekund. - Po raz pierwszy zaobserwowaliśmy, że elektrony w cząsteczce nie zawsze reagują na światło w tym samym czasie. Opóźnienie występuje, ponieważ informacja w cząsteczce rozchodzi się tylko z prędkością światła ”- wyjaśnia Dörner.